RUGIA
Romboidalnego kształtu Rugia, z powierzchnią 926 km² największa wyspa Pomorza a także reszty Niemiec, wynurzyła się z morskich otchłani u schyłku epoki lodowej powstając ze scalenia piaskowymi mierzejami kilku mniejszych izol. Z tegoż względu brzegi Rugii są niezwykle silnie rozczłonkowane, zaś ich ogólna długość to aż 570 km. We wczesnych wiekach średnich wyspę zasiedlało zachodniosłowiańskie plemię połabskich Ranów (Rugian). Na 43 metry wysokim, skalistym i urwistym, z dala bielejącym kredą Kap Arkona, wąskim przylądku półwyspu Wittow, ekstremalnie północnej części wyspy, stał wtedy trudno dostępny słowiański gród. Był on także ośrodkiem pogańskiego kultu religijnego oddziałującym w owym charakterze na całe Pomorze, podówczas jedno z już ostatnich nieschrystianizowanych terenów w Europie. Dawni Słowianie otaczali tam czcią swego bożka imieniem Świętowit, wyobrażanego przez olbrzymi posąg o czterech twarzach z rogiem w dłoni i mieczem u boku. Kres temu położyli Duńczycy. Pod wodzą swego króla Waldemara I Wielkiego (Valdemar den Store) najechali i zniszczyli oni Arkonę w 1168 roku. Bałwana obalono, uczepiono u jego szyi sznur i zawleczono w ogień, zaś ochrzczonych Ranów poddano duchowej i duchownej opiece duńskiego biskupstwa z siedzibą w Roskilde na Zelandii. Język słowiański, słowiańskie regulacje prawne, rożne elementy słowiańskiej kultury przetrwały w tych stronach jednak jeszcze bardzo długo z pewnymi śladami nawet do początków XIX wieku. Przez Słowian zamieszkany był onego czasu praktycznie cały obszar dzisiejszych wschodnich Niemiec. Słowiańskie osadnictwo sięgało z grubsza po Łabę miejscami przekraczając jej linię (Drzewianie). Stąd też tutejsza toponimia ma również historyczne wersje słowiańskie a za nimi polskie. Przykładem Wolgast czyli Wołogoszcz, miasto nad Peenestrom i komunikacyjnie Tor zur Insel Usedom (obok Anklam). Dziś Rugia to w pierwszym rzędzie oczywiście gigantyczny rewir wypoczynkowy, głównie uczęszczany przez urlopowiczów niemieckich. Od stałego lądu wyspa odseparowana jest przez Strelasund, połączona zaś długą na dwa i pół kilometra groblą, Rügendamm, przerzuconą nad tą cieśniną w latach 1933–1936. W 2004 roku rozpoczęto budowę drugiej przeprawy na Strelasund. Jedną z rozlicznych dodatkowych atrakcji turystycznych Rugii jest kolejka wąskotorowa Rasender Roland (Rügensche Kleinbahn). Pędzący Roland kursuje od Putbus przez Binz, Sellin i Baabe do Göhren, opiewa go zaś śpiewający w języku dolnoniemieckim folkowy duet De Plattfööt z Rostocku i Schwerina. Bałtycka przyroda wyspy podlega ochronie między innymi w postaci dwóch parków narodowych, a to przez Nationalpark Jasmund na półwyspie tegoż imienia jako też przez Nationalpark Vorpommersche Boddenlandschaft w części wybrzeża zachodniego z przyległymi zatokami morskimi tudzież przybrzeżnym równoleżnikowo rozciągniętym półwyspem Fischland-Darß-Zingst oraz tako samo przybrzeżną lecz rozpiętą południkowo wyspą Hiddensee. Za Tor zur Insel Rügen służy Hansestadt Stralsund, przy obecnie 60. tysiącach mieszkańców czwarte centrum miejskie Meklemburgii-Przedpomorza (po Rostocku a także Schwerinie i Neubrandenburgu i tuż przed tej samej wielkości Greifswaldem). Prastare owo pomorskie miasto, wcześniej słowiański Strzałów, grzeje się w blasku swej bogatej przeszłości, bardzo bałtyckiej i bardzo hanzeatyckiej, a odzwierciedlanej unter anderem przez całą masę historycznych budowli, zwykle wzniesionych w dumnym północnoniemieckim Backsteingotik, ażeby wspomnieć tylko te najbardziej spektakularne, czyli Stralsunder Rathaus, budynki średniowiecznych kościołów Marienkirche i Nikolaikirche, Jakobikirche i Heilgeistkirche, tamoczesnych klasztorów Katharinenkloster i Johanniskloster, bramy miejskie Kniepertor i Kütertor, miejskie mury obronne, wreszcie mieszczańskie domy o schodkowych szczytach stojące przy Frankenstraße, na Mühlenstraße, przy Fährstraße. Tak, hier kann kein Zweifel bestehen, owiewany świeżą bałtycką bryzą Stralsund to na Europółnocy perełka najautentyczniejsza z najautentyczniejszych. Żaden tedy dziw, iż wspaniała Stralsunder Altstadt, niemal w całości opasana wodą pomiędzy Strelasund a Knieperteich, Frankenteich i Moorteich, uznawana jest od 2002 roku wraz z tą w naturalnie również hanzeatyckim Wismarze za Światowe Dziedzictwo Ludzkości (Zwei Städte Ein Erbe). Pierwotnie w punkcie tym istniała osada połabskich rybaków, obok której u zarania XIII wieku przedsiębiorczy niemieccy kupcy założyli swoje osiedle uzyskując dlań 1234 lubeckie Stadtrecht. Niebawem Stralsund współutworzył wspomnianą Ligę Hanzeatycką (1293). Po pokoju westfalskim, kończącym 1648 wojnę trzydziestoletnią, tereny te przeszły na ponad półtorawiecze pod władztwo Trzech Koron tworząc Pomorze Szwedzkie, Svenska Pommern, co zdaje się dodatkowo wzmacniać ich północny wizerunek (w składzie Prus znalazły się zaś dopiero 1815).

Jarosław Swajdo

Bałtyk, BOSZ, Olszanica 2007 (fragmenty)

TU JESTEM     CYTATY     KSIĄŻKI     CZYTELNIA     GALERIE     VARIA     LINKI     KONTAKT     HOME     projekt i wykonawstwo strony js